Mistrzowskie reportaże Ryszarda Kapuścińskiego nigdy nie powstałyby, gdyby nie spotkania. Spotkania z Innym – drugim człowiekiem, spotkania z obcą kulturą i naturą, ale także spotkania ze zjawiskami i budzonymi przez nie uczuciami.
Jak ważne były dla polskiego wirtuoza słowa, tłumaczy ksiądz Tomasz Jan Chlebowski, autor książki „Horyzonty spotkań Ryszarda Kapuścińskiego”.
Ryszard Kapuściński był nie tylko dziennikarzem, reporterem i obserwatorem. Był doskonałym rozmówcą, który w każdym człowieku odnajdował coś fascynującego. Aby je dokładnie poznać i, przede wszystkim, zrozumieć, nie wahał się zmieniać stylu życia i wcielać się w ich przedstawicieli. Spotykał się zarówno z językiem, zwyczajem, obrzędem i radością, ale także z nędzą, chorobą, wojną i śmiercią. Każde z tych spotkań pozwalało mu odkryć mniej lub bardziej odległą rzeczywistość. Sam siebie nazywał „tłumaczem kultur”.
Spotkanie jest rzeczywistością nierozerwalnie związaną z życiem każdego człowieka. Jest wydarzeniem, które wpływa na człowieka i kształtuje jego egzystencję. Otwiera go na rozwój osobowy – pisze we wstępie „Horyzontów” ksiądz Chlebowski. Autor (przywołując teorie Emmanuela Levinasa i ks. Józefa Tischnera) tłumaczy filozoficzne konteksty spotkania w odniesieniu do pracy reporterskiej Kapuścińskiego. Ukazuje różne oblicza tego doświadczenia, od znajdowania Boga w drugim człowieku, do odkrywania, wydawałoby się, zamkniętych dla przeciętnego człowieka odległych kultur afrykańskich. Wyjaśnia, dlaczego dopiero bezpośredni kontakt i interakcja pozwalają w pełni zrozumieć świat – tak samo ten nam najbliższy, jak i ten, od którego dzielą nas tysiące kilometrów, a także granice państwowe, językowe i obyczajowe.
„Horyzonty spotkań” to nie tylko naukowa rozprawa o spotkaniu i jego specyfice. To przede wszystkim pobudzenie do refleksji nad wartością spotkania i nieocenionych konsekwencji, jakie za sobą niesie – poznaniu i zrozumieniu, zajrzeniu w głąb siebie, Innego, ale też całych społeczności. Książka ks. Chlebowskiego to również nawołanie do otwartej postawy wobec świata oraz dialogu – nawet z tym Innym, który w świecie rządzonym przez media masowego przekazu kreowany jest na „tego złego”.
Aleksandra Kopeć
—
Tomasz Jan Chlebowski , Horyzonty spotkań Ryszarda Kapuścińskiego, wyd. Difin, 2014
