To był tydzień spotkań z reporterami i reżyserami, projekcji filmowych, dyskusji, występów artystycznych i wspomnień o Ryszardzie Kapuścińskim. Od 15 do 21 maja w Izabelinie odbywał się I Festiwal „Natura – Kultura – Media”. Przypomnijmy – dzień po dniu – co się przez ten tydzień działo.
Pamiątkowe zdjęcie na gali zamknięcia festiwalu. Od lewej stoją Adrian Stachowski (laureat nagrody Nadzieja Mediów), red. Konrad J. Zarębski i red. Piotr Radecki z rady programowej festiwalu, Agnieszka Kapela z „Nowego Folderu”, prof. Marek Jabłonowski (dyrektor Instytutu Dziennikarstwa Uniwersytetu Warszawskiego), Witold Malarowski (wójt gminy Izabelin), red. Mirosław Ikonowicz, red. Stanisław Zawiśliński z rady programowej festiwalu, prezes Fundacji Centrum Badań i Edukacji im. Ryszarda Kapuścińskiego, prowadzący galę red. Paweł Sztompke z Polskiego Radia, Maryla Łukasińska z rady programowej festiwalu, wicedyrektor Centrum Kultury Izabelin, Mirosław Markowski (dyrektor Kampinoskiego Parku Narodowego) oraz sponsorzy festiwalu: Bogusław Górka (właściciel Laboratorium Kosmetycznego Joanna), Leszek Skibiński z Korporacji KGL i Dawid Janiszewski z TV4B.pl Telewizja dla Biznesu
(fot. Klaudia Szłapak)
15 maja (niedziela)
Związane z festiwalem wydarzenia rozpoczęły się 15 maja 2016 o godz. 10.00 od Izabelińskich Spotkań z Książką. Ta cykliczna impreza odbyła się w Izabelinie już po raz 18. W przeszłości uczestniczył w niej sam Ryszard Kapuściński – patron festiwalu.
W Centrum Kultury Izabelin autorzy mieli okazję zaprezentować swój literacki dorobek. Można było z nimi porozmawiać i kupić ich książki. Wśród gości pojawił się reżyser Krzysztof Zanussi, mieszkaniec gminy Izabelin.
Z Krzysztofem Zanussim w czasie Izabelińskich Spotkań z Książką rozmawiali Karolina Chojnacka i Marek Teler (fot. Monika Tułodziecka)
Najważniejszym wydarzeniem dnia była gala otwarcia festiwalu, która rozpoczęła się chwilę po godz. 18.00. Pojawiły się na niej Alicja Kapuścińska i Rene Maisner – żona i córka autora „Cesarza”.
Alicja Kapuścińska mówiła, że cieszy się z kolejnej inicjatywy upamiętniającej jej męża
(fot. Michał Dąbrowski)
Rene Maisner na co dzień mieszka w Kanadzie. Do Polski przyjeżdża m.in. po to, żeby uczestniczyć w różnych inicjatywach związanych z Ryszardem Kapuścińskim
(fot. Michał Dąbrowski)
Festiwal uroczyście oficjalnie otworzyli Stanisław Zawiśliński – członek rady programowej i prezes Fundacji Centrum Badań i Edukacji im. Ryszarda Kapuścińskiego, Ryszard Haczek – zastępca wójta gminy Izabelin, Mirosław Markowski – dyrektor Kampinoskiego Parku Narodowego i prof. Janusz Adamowski, dziekan Wydziału Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego.
Mirosław Markowski, prof. Janusz Adamowski i Ryszard Haczek już na scenie. Za chwilę festiwal zostanie oficjalnie rozpoczęty (fot. Monika Tułodziecka)
W trakcie gali swoje recytatorskie umiejętności zaprezentowali Malwina Żuchniewicz i Dominik Stuldych, a popis wokalny dały Paulina Szkoła i Karolina Dubaniewicz. Można też było wysłuchać rozmowy z Krzysztofem Zanussim. Stanisław Zawiśliński i Piotr Radecki z rady programowej festiwalu pytali reżysera o kondycję polskich mediów i podróże. Wyświetlono również krótki film „Z Pińska do Izabelina” pokazujący drogę, jaką pokonał Ryszard Kapuściński z miejsca swojego urodzenia do podwarszawskiej miejscowości oraz fragmenty dokumentu „Afryka oczami Ryszarda Kapuścińskiego” w reżyserii Olgi Prud’homme-Farges. Na koniec wieczoru wystąpili raperzy Szajba i Enigmatic.
Malwina Żuchniewicz i Dominik Stuldych są studentami. Malwina – Instytutu Dziennikarstwa Uniwersytetu Warszawskiego, a Dominik – gospodarki przestrzennej Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego (fot. Michał Dąbrowski)
Paulina Szkoła i Karolina Dubaniewicz zaśpiewały wspólnie „Remedium” Maryli Rodowicz. „Wsiąść do pociągu byle jakiego, nie dbać o bagaż, nie dbać o bilet…” – te słowa zdają się dobrze pasować do stylu życia Ryszarda Kapuścińskiego (fot. Monika Tułodziecka)
Krzysztof Zanussi znalazł się w krzyżowym ogniu pytań Piotra Radeckiego i Stanisława Zawiślińskiego (fot. Michał Dąbrowski)
Galę otwarcia poprowadził dziennikarz Polskiego Radia Paweł Sztompke.
16 maja (poniedziałek)
Od krótkiego wstępu Konrada J. Zarębskiego rozpoczął się w poniedziałek pokaz filmów przyrodniczych Krystiana Matyska „Niedźwiedź, władca gór” oraz „Dziobem i pazurem”. Miejscem projekcji było Centrum Edukacji Kampinoskiego Parku Narodowego – lokalizacja adekwatna do poruszanej przez Matyska tematyki.
Rada programowa festiwalu w komplecie. Stanisław Zawiśliński, Maryla Łukasińska, Konrad J. Zarębski i Piotr Radecki przyszli powitać widzów zainteresowanych filmami Krystiana Matyska (fot. Monika Tułodziecka)
W Centrum Kultury Izabelin zainaugurowano z kolei Salon Dokumentalistów i Reporterów. W poniedziałek przebiegał on pod hasłem „To jest Polska”. Najpierw odbyło się spotkanie z Wiesławem Łuką poświęcone książce „Nie oświadczam się”. Głównymi uczestnikami dyskusji byli studenci autora, którzy wcielili się w role oskarżycieli i obrońców omawianego reportażu. Rola moderatora przypadła Konradowi J. Zarębskiemu.
Spotkanie właśnie się zaczyna. Na zdjęciu Konrad J. Zarębski i Wiesław Łuka
(fot. Karolina Bugajniak)
Potem pokazano dokument Konrada Szołajskiego „Walka z szatanem”, opowiadający o egzorcyzmach. Po projekcji reżyser wyjaśniał, że żeby sfilmować bohaterów, potrzebował nie tylko ich aprobaty, ale też zgody biskupów – zwierzchników poszczególnych diecezji. Realizacja filmu trwała ok. 3 lat. – Interesuje mnie temat dziewic konsekrowanych, jestem też ciekawy, jak to się dzieje, że z młodego chłopaka, który idzie do seminarium, „rodzi się” tam ksiądz – mówił Szołajski o kolejnych pomysłach na dokumenty.
Piotr Radecki, Konrad Szołajski i Konrad J. Zarębski dyskutowali nie tylko o „Walce z szatanem”, ale też o roli Kościoła w życiu współczesnych Polaków (fot. Karolina Bugajniak)
17 maja (wtorek)
We wtorek w Centrum Edukacji KPN wyświetlono najnowszy film Krystiana Matyska – „Łowcy miodu”, a po projekcji Konrad J. Zarębski porozmawiał z reżyserem.
„Łowcy miodu” to film, który opowiada o życiu pszczół i pszczelarzy. To dokument i znakomity technicznie, i pełniący ważną rolę edukacyjną. Na zdjęciu Krystian Matysek i Konrad J. Zarębski (fot. Monika Tułodziecka)
Hasłem Salonu Dokumentalistów i Reporterów w Centrum Kultury Izabelin było „Być kobietą”. Stąd też na spotkania zaproszono Izę Michalewicz, reporterkę „Dużego Formatu”, która opowiadała o swojej książce „Życie to za mało. Notatki o stracie i poszukiwaniu nadziei” (a także o pracy nad biografią „Villas – nic przecież nie mam do ukrycia”) oraz reżyserkę Kingę Dębską. Współreżyserowany przez nią dokument „Aktorka” mogli tego dnia zobaczyć widzowie festiwalu. Oba spotkania poprowadził Stanisław Zawiśliński.
Iza Michalewicz opowiadała o bohaterach swoich reportaży: dorosłych z zespołem Downa i ich starzejących się rodzicach, lekarce niesłusznie oskarżonej o śmierć pacjentki, Jolancie Brzeskiej, której śmierć do dzisiaj nie została wyjaśniona, za życia długo walczącej o prawo do mieszkania ze spadkobiercami przedwojennych właścicieli kamienicy. – Byłam pierwszą osobą w Polsce, która głośno mówiła, że napisała biografię reporterską. Potem zaczął się bum na takie książki – mówiła z kolei o pozycji poświęconej Violetcie Villas.
Stanisław Zawiśliński mówił, że książka Izy Michalewicz to opowieść o polskiej transformacji
(fot. Karolina Bugajniak)
– Mój film „Moje córki krowy” obejrzało w kinach ponad 700 tys. ludzi, „Aktorkę” – 12 tys., a to i tak dobry wynik jak na dokument – opowiadała Kinga Dębska. Reżyserka wyznała, że mogłaby żyć bez pracy na planie filmowym. Zdradziła też, że wkrótce rozpoczną się pracę nad jej serialem.
Kinga Dębska powiedziała Stanisławowi Zawiślińskiemu (i widzom festiwalu), że poza serialem w najbliższym czasie zrealizuje też film dokumentalny (fot. Monika Tułodziecka)
18 maja (środa)
W środę o godz. 12.00 rozpoczęła się sesja popularnonaukowa zainspirowana książką Adriana Stachowskiego „Spór o Kapuścińskiego”. To pozycja będąca efektem dokumentacyjnej i archiwistycznej pracy autora, który po ukazaniu się biografii „Kapuściński non-fiction” Artura Domosławskiego zbierał materiały dotyczące książki, które ukazały się na łamach prasy i chodził na poświęcone jej spotkania. W debacie w Centrum Edukacji KPN poza autorem wzięli także udział Marek Miller – dziennikarz i przyjaciel Kapuścińskiego oraz prof. Robert Cieślak, kierownik Zakładu Antropologii Mediów Instytutu Dziennikarstwa UW, który dyskusję prowadził. Chwalił on pracę Stachowskiego, rzetelność i staranność dokonanej analizy. – Brakuje mi tam opinii autora. Chciałabym wiedzieć, po której stronie sporu się opowiada – oponował Miller. Do rozmowy chętnie włączali się obecni na sali goście. Przeważały wśród nich słowa uznania dla Stachowskiego za zainteresowanie twórczością Kapuścińskiego i uczciwość w podejściu do tematu.
Sesja poświęcona „Sporowi o Kapuścińskiego” wywołała sporo emocji. Na zdjęciu prof. Robert Cieślak, Adrian Stachowski i Marek Miller (fot. Monika Tułodziecka)
Spotkania w Centrum Kultury Izabelin przebiegały w środę pod hasłem „Poza głównym szlakiem”. Krzysztof Mroziewicz, dziennikarz, reporter i ambasador opowiadał o Indiach. Pretekstem były jego dwie najnowsze książki poświęcone temu krajowi – „Pastwisko świętych byków” i „Mity indyjskie”. Mroziewicz wyjaśniał m.in., że w Indiach święte są różne zwierzęta, ale nie ma wśród nich krowy. – Tak mówi się tylko w języku polskim – precyzował. Spotkanie poprowadziła Agnieszka Kapela.
Po spotkaniu Krzysztof Mroziewicz podpisywał swoje książki (fot. Angelika Szpręgiel)
Filmem dnia było „Abu Haraz” Macieja Drygasa. Po projekcji opowiadał Konradowi J. Zarębskiemu i zgromadzonym w sali gościom o tym, jak wyglądała w Sudanie praca nad tym dokumentem.
Maciej Drygas opowiadał o Sudanie bardzo ekspresyjnie (fot. Monika Tułodziecka)
18 maja (czwartek)
Rosja była głównym tematem festiwalowych spotkań w czwartek. Barbara Włodarczyk, dziennikarka telewizyjna, autorka reportaży i książki „Nie ma jednej Rosji” opowiadała o tym, jak ona patrzy na naszych wschodnich sąsiadów. Wyjaśniała, że Władimir Putin cieszy się tam takim poparciem, bo po biedzie lat 90. przywrócił rodakom wiarę w potęgę Rosji i dumę narodową. Po rozmowie, którą poprowadziły Magdalena Bojanowska i Karolina Chojnacka, można było zobaczyć fragmenty dokumentu Włodarczyk „Święta wojna Rosjan”.
Barbara Włodarczyk opowiadała o Rosji dużo i barwnie. Na zdjęciu od lewej: Magdalena Bojanowska, Barbara Włodarczyk i Karolina Chojnacka (fot. Monika Tułodziecka)
Inny dokument o Rosji pokazano po spotkaniu z reporterką. Były to „Nadejdą lepsze czasy” Hanny Polak. W tematykę filmu przed seansem wprowadził Bartosz Wróblewski.
Dzień zakończył spektakl „Szary” na podstawie powieści Wiktora Jerofiejewa „Encyklopedia duszy rosyjskiej”. To przedstawienie przygotowane przez studencki TEATRtakpoprostu, wyreżyserowane przez Katarzynę Markiewicz.
„Szary” to pierwszy spektakl przygotowany przez TEATRtakpoprostu (fot. Stanisław Zawiśliński)
19 maja (piątek)
O tym, co globalne i o tym, co lokalne można było posłuchać na festiwalu w piątek. Spotkanie z reporterami – Martą Szarejko i Grzegorzem Szymanikiem świetnie się w ten temat wpisało. Ona jest autorką książki „Zaduch”, która opowiada o młodych ludziach z prowincji, którzy przyjechali do Warszawy szukać lepszego życia. On wydał zbiór reportaży „Motory rewolucji”, składający się z kilkunastu historii o osobach, które zaczęły się buntować. Autorów łączą trzy rzeczy – zawód, to, że oboje są z małych miejscowości i Ryszard Kapuściński. – Chciałem jeździć po świecie tak, jak on – wyznał Szymanik. – Ja wiedziałam, że nie będę w stanie go naśladować, pisać tak, jak on – mówiła z kolei Szarejko. Spotkanie z reporterami poprowadziła Agnieszka Kapela.
W czasie spotkania Agnieszka Kapela czytała fragmenty książek Grzegorza Szymanika i Marty Szarejko (fot. Monika Tułodziecka)
Marek Teler rozmawiał z Maciejem Bochaniakiem, reżyserem dwóch filmów o polskim fenomenie muzycznym i społecznym – disco polo. Goście festiwalu mieli też okazję zobaczyć oba dzieła – dokument „Miliard szczęśliwych ludzi” o próbie podboju Chin przez zespół Bayer Full i fabułę „Disco polo”.
Maciej Bochniak nakręcił dwa filmy dotyczące muzyki disco polo, ale nie był jej fanem. W trakcie pracy sam wiele informacji dopiero odkrywał. Na zdjęciu od lewej: Marek Teler i Maciej Bochniak (fot. Angelika Szpręgiel)
20 maja (sobota)
Ostatniego dnia festiwalu, o godz. 11.00 można było wyruszyć na spacer izabelińskimi śladami Ryszarda Kapuścińskiego. W rolę przewodniczki po miejscach związanych z patronem wydarzenia wcieliła się Maryla Łukasińska, członkini rady programowej festiwalu i wicedyrektor Centrum Kultury Izabelin. Gośćmi specjalnymi spaceru były Alicja Kapuścińska i Rene Maisner – żona i córka autora „Cesarza”. Uczestnicy tej niezwykłej przechadzki zobaczyli m.in. dom, w którym autor „Cesarza” – jako cały chłopiec – mieszkał w czasie II wojny światowej. Punktem kulminacyjnym spaceru była wizyta w pokoju w siedzibie KPN-u, w którym Kapuściński pisał ostatnie rozdziały „Podróży z Herodotem”. Przy drzwiach do pokoju zawisła pamiątkowa tabliczka, którą odsłoniła Alicja Kapuścińska.
Dla Alicji Kapuścińskiej (w środku) spacer był powrotem do wspomnień. Za życia męża wiele razy przyjeżdżała z nim do Izabelina (fot. Karolina Bugajniak)
Dom, w którym w czasie wojny mieszkał Ryszard Kapuściński, znajduje się przy ulicy Kościuszki 30. Jego obecnymi właścicielami są państwo Siarkiewiczowie (fot. Michał Dąbrowski)
Na tabliczce odsłoniętej przez Alicję Kapuścińską znajduje się napis: W tym pokoju w 2004 roku CESARZ REPORTAŻU Ryszard Kapuściński pracował na ostatnimi rozdziałami „Podróży z Herodotem” (fot. Karolina Bugajniak)
Po spacerze w Centrum Edukacji KPN wyświetlono filmy przyrodnicze Krystiana Matyska.
W sobotni wieczór I Festiwal „Natura – Kultura – Media” przeszedł do historii. Zanim jednak się to stało, odbyła się uroczysta gala, którą poprowadził Paweł Sztompke. W jej trakcie wręczono nagrodę i dyplomy Nadzieja Mediów. Pierwszym laureatem wyróżnienia został Adrian Stachowski, którego doceniono za książkę „Spór o Kapuścińskiego” oraz wywiady z reporterami i krytyczne teksty o reportażu. Za redagowanie „Nowego Folderu” dyplomy Nadzieja Mediów przyznano Bartoszowi Wróblewskiemu i Agnieszce Kapeli. Za pomoc w organizacji wydarzenia dyplomami Amicus nagrodzono sponsorów festiwalu oraz ludzi, którzy pomogli w jego zorganizowaniu.
Chwilę przed rozpoczęciem gali wójt gminy Izabelin Witold Malarowski rozmawiał jeszcze z prowadzącym uroczystość Pawłem Sztompke (fot. Karolina Bugajniak)
Adrian Stachowski odebrał nagrodę Nadzieja Mediów z rąk wójta gminy Izabelin – Witolda Malarowskiego (fot. Karolina Bugajniak)
Leszkowi Skibińskiemu z Korporacji KGL za wsparcie w organizacji festiwalu dziękuje Maryla Łukasińska (fot. Karolina Bugajniak)
Wśród sponsorów wydarzenia było też Laboratorium Kosmetyczne Joanna. Stanisław Zawiśliński przekazał dyplomy na ręce jego prezesa – Bogusława Górki (fot. Karolina Bugajniak)
W czasie gali widzowie w całości zobaczyli obejrzeć dwa dokumenty: „Afryka oczami Ryszarda Kapuścińskiego” i „Bracia” Wojciecha Staronia oraz wysłuchać krótkiej rozmowy z reżyserem, którą poprowadził Piotr Radecki. Galę uświetniły występ wokalny Karam Alsabagha oraz recital barda Mirosława Czyżykiewicza.
Przed projekcją filmu „Bracia” z jego reżyserem – Wojciechem Staroniem – rozmawiał Piotr Radecki (fot. Karolina Bugajniak)
Karam Alsabagh jest studentem I roku Instytutu Dziennikarstwa UW. Pochodzi z Syrii
(fot. Karolina Bugajniak)
Mirosław Czyżykiewicz zaśpiewał własne wersje znanych piosenek oraz autorskie kompozycje (fot. Michał Dąbrowski)
W czasie festiwalu na budynkach wokół Centrum Kultury Izabelin zawisły plansze z dwiema wystawami fotograficznymi. Pokazano zdjęcia studenta medycyny Stanisława Pietraka z jego pobytu z „Lekarzami bez granic” w Kenii oraz prace Angeliki Szpręgiel – studentki pierwszego roku ID UW.
Za organizację festiwalu odpowiadali: gmina Izabelin, Centrum Kultury Izabelin, Kampinoski Park Narodowy oraz Fundacja Centrum Badań i Edukacji im. Ryszarda Kapuścińskiego.
Sponsorzy: TV4B.pl – Telewizja dla Twojego Biznesu, Zakłady Graficzne Taurus, Quartz, Korporacja KGL, Laboratorium Kosmetyczne Joanna
Partnerzy: Powiat Warszawski Zachodni, Activa Studio, Instytut Dziennikarstwa Uniwersytetu Warszawskiego
Partnerzy medialni: Radio Kampus, sfp.org.pl – portal Stowarzyszenia Filmowców Polskich, blog „Wokół faktu”
Z okazji festiwalu powstały trzy specjalne numery „Nowego Folderu”. Wydano też poświęcony imprezie katalog.
Festiwal w liczbach:
– 7 dni,
– 2 lokalizacje,
– 11 filmów,
– 8 książek,
– 13 gości: autorów książek i reżyserów,
– 1 spektakl teatralny,
– 6 wokalistów,
– wspomnienia, których nie sposób policzyć.
